Deskundigheid
Een beeld van de werkzaamheden van de medische psychologie in de somatische ziekenhuizen vindt u in onze brochure. Hierin staan de belangrijkste aandachtsgebieden beschreven, en vooral wat psychologen in het ziekenhuis te bieden hebben aan uw patiënten.
Wie kan verwijzen?
De medisch specialist werkzaam in het ziekenhuis kan voor een patiënt een consult aanvragen bij de afdeling klinische (of medische) psychologie van het eigen ziekenhuis.
Waarom verwijzen?
In de laatste decennia is duidelijk geworden dat de patiënt op een andere manier dan zuiver technisch benaderd moet worden (congres KNMG 1 december 2008: Gezondheidszorg; meer dan techniek). Op het gebied van diagnostiek en behandeling heeft de medische wetenschap in de afgelopen decennia indrukwekkende resultaten behaald. Deze nieuwe medisch technische ontwikkelingen stellen de gezondheidszorg echter voor een aantal problemen, waaronder het niet naleven van behandelvoorschriften van patiënten en het toenemend aantal mensen dat steeds meer levensjaren doormaakt waarin zij moeten omgaan met een chronische ziekte.
Een bundeling van medisch en psychologisch wetenschappelijke kennis is nodig om de negatieve gevolgen van ziekte en behandeling te verminderen en de kwaliteit van leven te laten toenemen. De psycholoog werkzaam in de medische setting beschikt over de kennis van waarneming, emoties en gedrag en over de methodieken nodig om therapietrouw en zelfmanagement te bevorderen en de subjectieve ziektebeleving daadwerkelijk te beïnvloeden. Dergelijke interventies optimaliseren niet alleen de zorg maar zijn ook kostenbesparend.
In een uitgave van de sectie PAZ van het NIP leest u de onderbouwing van bovenstaande en kunt u lezen wat een BIG geregistreerd psycholoog in een ziekenhuis precies doet.
Hoe verwijzen?
De klinisch psycholoog heeft van u schriftelijke informatie nodig. Dit kan op een klinisch consult formulier als de patiënt is opgenomen, of in een verwijsbrief als het gaat om een poliklinische patient.
Noem in uw brief:
- patiëntgegevens
- huidige klachten
- reden voor verwijzing
- relevante overige medische informatie/voorgeschiedenis
- duidelijke vraagstelling naar de psycholoog (wenst u onderzoek, begeleiding, advies?)
Wie wel of niet verwijzen naar de psycholoog?
Bij de meeste afdelingen klinische/medische psychologie kunt u zowel voor volwassenen als kinderen terecht.
U kunt verwijzen:
- als de patiënt psychische klachten heeft die verband lijken te hebben met de medische problematiek (psychosomatiek/somatopsychologie/behavioral medicine);
- als u advies wilt hebben of een ingreep/behandeling zinnig of haalbaar is gezien de draagkracht van een patiënt;
- als uw patiënt klachten blijft aangeven en medisch onderzoek deze niet bevestigen;
- als u vermoedt dat uw patiënt zich meer ziek “gedraagt” dan reëel is in de gegeven situatie;
- als uw patiënt door ongezond gedrag zichzelf zieker maakt dan nodig is;
- bij angst voor medische ingrepen of voor begeleiding bij langdurige zware behandelingen;
- voor onderzoek naar cognitieve problematiek (concentratie, geheugen, etc.);
- wanneer u vermoedt dat de lichamelijke klachten van uw patiënt ontstaan door spanningen/stress;
- als u voor uw patiënt een dementiescreening wenst;
- voor diagnostiek bij ontwikkelingsproblematiek en gedragsproblematiek bij kinderen.
U kunt beter niet verwijzen als:
- de patiënt zelf absoluut niet wil en alleen zou gaan omdat u zegt dat het moet (u kunt wel de patiënt uitdagen het in ieder geval eens te proberen, psychologen zijn niet eng of bijten niet en als het echt niet bevalt kan men altijd weer stoppen, verwijs naar de patiënteninformatie op deze website);
- de psychische problematiek geen relatie heeft met de medische problematiek. Als een patiënt bijvoorbeeld opgenomen is voor een liesbreuk, en klaagt over het niet kunnen verwerken van de dood van zijn moeder drie jaar geleden, dan kunt u deze patiënt beter verwijzen naar de GGZ (Geestelijke GezondheidsZorg) of een psycholoog in de eerste lijn buiten het ziekenhuis, eventueel via de huisarts.
U kunt beter naar een psychiater (of eventueel neuroloog) verwijzen als:
- de patiënt niet aanspreekbaar is en in het contact vreemd en bizar overkomt. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van verwardheid, desorientatie van plaats en persoon, overdreven rusteloos gedrag;
- er duidelijke psychiatrische symptomen zijn waarvoor medicatie nodig is zoals antidepressiva of angstremmers. Denk aan bijvoorbeeld recidiverende suicidaliteit, wanen, hallucinaties, sterke achterdocht, lichamelijke verwaarlozing, forse verslaving, forse eetstoornissen, zwerversbestaan, ernstig sociaal isolement;
- er voor patiënt een opname geregeld moet worden in een psychiatrische instelling, of bij hulpvragen op het gebied van financiële zaken, hulpmiddelen, huisvesting, etc.;
- patiënt eerder frequente contacten heeft gehad met de psychiatrische hulpverlening.
Bij twijfel over verwijzingen is het raadzaam eerst even overleg te hebben met de medisch psycholoog.
Maar dokter, ik ben toch niet gek? Hoe u een patiënt kunt motiveren tot verwijzing naar de medische psychologie
Voor een zakelijke aanvraag voor een neuropsychologisch onderzoek zult u niet zoveel weerstand tegen komen. Bij persoonlijkheidsonderzoek (als u bijvoorbeeld meer over de draagkracht van patiënt of de mate van depressie, etc. wilt weten) en behandeling wordt het wat moeilijker. Sommige patiënten kunnen schrikken van uw voorstel. Legt u dan uit dat een medisch psycholoog bedoeld is voor gewone mensen in bijzondere en moeilijke omstandigheden. Vertel dat de medisch psycholoog een gedragsdeskundige is die onderzoekt waar de situatie eventueel door veranderingen in gedrag verbeterd zou kunnen worden en dat dit op z’n minst de moeite van het proberen waard is.
Uw patiënt zal zich niet serieus genomen voelen als u bij de verwijzing hem/haar het gevoel geeft: ‘U mankeert niets, het is maar psychisch’. De patiënt heeft wel degelijk een lichamelijke klacht en bovendien is de klacht niet minder reëel wanneer deze al een psychische oorzaak zou hebben. Een patiënt die zich niet serieus genomen voelt, neigt ertoe hardnekkiger aan zijn klacht vast te houden, waardoor de medisch psycholoog nog maar moeilijk een ingang kan vinden om iets aan de klacht of de klachtbeleving te verbeteren.