• LinkedIn
  • Twitter
  • Mijn LVMP
  • 0Winkelwagen
LVMP - Landelijke Vereniging Medische Psychologie
  • Actueel
  • Medische Psychologie
  • Kwaliteit
  • Ledenbelangen
  • Themadossiers
  • Over LVMP
  • Contact
  • Word lid
  • Zoek
  • Menu Menu
U bevindt zich hier: Home1 / Actueel Nieuws2 / Boeksignalering Huib van Dis

Boeksignalering – nieuwsbrief LVMP najaar 2022

Huib van Dis is weer enthousiast aan de slag gegaan om ons te voorzien van een nieuwe ronde boeksignalering voor de LVMP-nieuwsbrief. Deze keer ligt de focus op hormonen en gedrag. De volgende keer zal gaan over ontwikkelingen in de farmacopsychologie.

Van humoren en humeuren tot hormonen en gedrag

Het concept dat lichaamssappen (humores) invloed kunnen hebben op psychisch functioneren is al heel oud. De Griekse arts Hippocrates (460-370 v.C.) veronderstelde vier humoren (bloed, gele gal, zwarte gal en slijm), die betrokken zouden zijn bij ziekte, gezondheid en humeuren. Onbalans zou leiden tot ziekte of ontregeling.

De humorenleer werd door de Grieks/Romeinse arts Claudio Galenus (129-199) verder vormgegeven. Zijn theorie heeft de geneeskunde bijna 1500 jaar gedomineerd. Andere verklaringen, over orgaanlocatie van de ziel (bijvoorbeeld in het hart) en religieus geïnspireerde interpretaties van manifestaties van de ziel, ontstonden hiernaast. Pas in de loop van de 19de eeuw werd de oude theorie van de humorenleer niet meer breed geaccepteerd.

Wat we er in de medische psychologie aan over hebben gehouden zijn termen en omschrijvingen van temperamenten en persoonlijkheidskenmerken, zoals zwartgallig, flegmatisch, sanguinisch en melancholisch.

Hormonen en neurotransmitters zijn de exponenten van de nieuwe “humorologie”, met grote consequenties voor het begrijpen van emoties, cognities en gedrag. Deze nieuwe humorale theorieën ontstonden na de publicatie van de Franse fysioloog Claude Bernard in 1853 over het concept “milieu intérieure”. Hierdoor kon de Amerikaanse fysioloog Walter Canon in 1921 zijn theorie over de homeostase ontwikkelen.

Het begin van de kennisontwikkeling over hormonen en neurotransmitters moet worden gedateerd vanaf het eind van de 19e eeuw. Schildklierhormoon werd ontdekt in 1891, insuline in 1921, corticosteron in 1929. De eerste neurotransmitter acetylcholine werd in 1921 ontdekt in de nervus vagus. De endocrinologie is ontstaan binnen de discipline farmacologie.  Hormonen kwamen als farmaca beschikbaar als gepurificeerde orgaanextracten en later in veel gevallen als synthetische hormonen.

Boek Max Nieuwdorp, Wij zijn onze hormonen, De Bezige Bij, 2022. €22,99


De auteur, Max van Nieuwdorp, is internist-endocrinoloog werkzaam bij het UMC-Amsterdam met als onderzoeksgebied stofwisselingsziekten en hormonen.
De titel van het boek is geïnspireerd door een analogie met Dick Swaabs Wij zijn ons Brein.

Van Nieuwdorp is een scherp klinisch onderzoeker en een goed en aandachtig observator van het gedrag van zijn patiënten. Daarnaast zijn de hoofdstukken gelardeerd met voorbeelden van oude beschrijvingen van hormonale aandoeningen, bijvoorbeeld in oude bijbel teksten. Hieruit blijkt dat een aantal ziektebeelden, inclusief hun gedragsveranderingen al eeuwen beschreven zijn, maar niet begrepen.

De hoofdstukken behandelen achtereenvolgens verschillen aspecten van de endocrinologie met observaties en beschrijvingen over emoties, cognities en gedrag.  De hoofdstukken zijn in grote lijn geordend naar de levensfasen: zwangerschap, geboorte, groei en ontwikkeling, puberteit, gender en seksualiteit, anticonceptie, eetgedrag en overgewicht, stofwisselingsstoornissen, menopauze, penopauze en de invloed van hormonen in de ouderdom. Een aangenaam ongebruikelijke classificatie van de endocrinologie.

De psychologische functies en problemen, die aan bod komen zijn divers: honger, eten, slaap, angst, paniek, cognitieve problemen, etc. Met een interdisciplinaire bril op.

Het boek is zeer onderhoudend geschreven. Het kan van voor naar achter gelezen worden, als een wetenschappelijke avonturenroman. Het boek leent zich er ook heel goed voor om per hoofdstuk te lezen, als achtergrond bij een nieuw consult over een endocrinologische patiënt. De goede en uitgebreide index is daarbij zeer behulpzaam. Het boek is een mooie introductie voor de hormonaal naïeve psycholoog. Maar ook voor de medisch psycholoog met ervaring op een deelgebied van hormonen en gedrag (bijvoorbeeld diabetes mellitus) komen zeer interessante onderwerpen aan de orde.

Kortom een aanrader. Misschien voor Sinterklaas.

Inloggen

Wachtwoord vergeten? Login
  • Voorzittersoverleg LVMP

    14 februari 2023

    Jaarlijks overleg voor alle voorzitters van werkgroepen- en commissies van de LVMP.

  • Bekijk agenda

    Intellectuele eigendomsrechten

    Onze website bevat onderdelen waarop intellectuele eigendomsrechten van de LVMP en van derden rusten.

    Zo zijn artikelen, teksten, foto’s en de overige grafische vormgeving van onze website auteursrechtelijk beschermd.

    Het is niet toegestaan om deze documenten zonder bronvermelding te verspreiden of te wijzigen.

    KVK

    Kamer van Koophandel nummer (KVK):  40482843

    Privacyverklaring

    De LVMP vindt de privacy van leden en bezoekers van de website belangrijk en gaat met grote zorgvuldigheid om met persoonsgegevens.

    Hier kunt u meer informatie vinden over hoe wij dat doen.

    Websites met richtlijnen

    • CBO richtlijnen
    • GGZ Richtlijnen
    • Richtlijnendatabase

    Relevante websites

    • Handige vragenlijsten
    • Nationaal Programma Kankerbestrijding
    • Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie
    • Netwerk onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten
    • Scholingsagenda fgzp
    • NIP
    © 2023 Landelijke Vereniging Medische Psychologie.
    • Privacyverklaring
    • Mijn LVMP
    • Contact
    Scroll naar bovenzijde

    Wij gebruiken cookies uitsluitend om uw gebruiksgemak te vergroten en om het gebruik van de website te analyseren zoals omschreven in onze Privacyverklaring.

    OK

    Cookie en privacy instellingen



    Hoe wij cookies gebruiken

    We kunnen vragen om cookies op uw apparaat te plaatsen. We gebruiken cookies om ons te laten weten wanneer u onze websites bezoekt, hoe u met ons omgaat, om uw gebruikerservaring te verrijken en om uw relatie met onze website aan te passen.

    Klik op de verschillende rubrieken voor meer informatie. U kunt ook enkele van uw voorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van sommige soorten cookies van invloed kan zijn op uw ervaring op onze websites en de services die we kunnen bieden.

    Essentiële Website Cookies

    Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om u diensten aan te bieden die beschikbaar zijn via onze website en om sommige functies ervan te gebruiken.

    Because these cookies are strictly necessary to deliver the website, refusing them will have impact how our site functions. You always can block or delete cookies by changing your browser settings and force blocking all cookies on this website. But this will always prompt you to accept/refuse cookies when revisiting our site.

    We respecteren volledig als u cookies wilt weigeren, maar om te voorkomen dat we u telkens opnieuw vragen vriendelijk toe te staan om een cookie daarvoor op te slaan. U bent altijd vrij om u af te melden of voor andere cookies om een betere ervaring te krijgen. Als u cookies weigert, zullen we alle ingestelde cookies in ons domein verwijderen.

    We bieden u een lijst met opgeslagen cookies op uw computer in ons domein, zodat u kunt controleren wat we hebben opgeslagen. Om veiligheidsredenen kunnen we geen cookies van andere domeinen tonen of wijzigen. U kunt deze controleren in de beveiligingsinstellingen van uw browser.

    Overige externe diensten

    We gebruiken ook verschillende externe services zoals Google Webfonts, Google Maps en externe videoproviders. Aangezien deze providers persoonlijke gegevens zoals uw IP-adres kunnen verzamelen, kunt u ze hier blokkeren. Houd er rekening mee dat dit de functionaliteit en het uiterlijk van onze site aanzienlijk kan verminderen. Wijzigingen zijn pas effectief zodra u de pagina herlaadt

    Google Webfont Instellingen:

    Google Maps Instellingen:

    Google reCaptcha instellingen:

    Vimeo en Youtube video's insluiten:

    Privacy Beleid

    U kunt meer lezen over onze cookies en privacy-instellingen op onze Privacybeleid-pagina.

    Privacyverklaring
    Accept settingsHide notification only