Column “Lieve Mieke,” over taal

Lieve Mieke,

Het is weer even geleden, maar moest aan je denken!

Ik was laatst op de markt en had een typisch ‘ markt’ praatje, uiteraard doorspekt met corona, de maatregelen en de gevolgen. Aan het eind van dit praatje hoorde ik de bloemenman zeggen ‘ het is wat het is….’ Nu is dit normaliter een zin, die ik als waanzinnige dooddoener ervaar, maar nu leek het wel enige geruststelling te brengen……

Bijzonder…heb jij dit wel eens gehad?

Lieve Charlotte:,

Een paar weken geleden pakte ik, na het desinfecteren van mijn handen, een mondkapje uit de ziekenhuis- doos. “De ceremonie protocollaire…”, zo sprak de toezicht houdende verpleegkundige. Niet helemaal hetzelfde , maar het gaat in onze voorvallen volgens mij over perspectief. Woorden, die in samenhang met de affectieve en situationele context, een andere betekenis kunnen krijgen of verlenen. De kracht en de magie van woorden. Woo  r de  nku nn e   n b   re k en,  woordenkunnenverbinden.

C

Klopt. En bekend. Psychologen zijn toch een soort woordkunstenaars?

M

En daarom wil ik het graag hebben over de verbale vaccinatie. Zeker met de dubbele R in de maand en de corona-vaccinaties.

C

En wat heeft dit met mijn bloemenman te maken ?

M

Onze situaties spreken voor zich :  taal leeft. In deze corona-tijd is onze taal dan ook uitgebreid ( opgeschaald) met honderden corona-woorden: samengevoegd met corona-, nieuw, soms engels ..  zo bewerken en verwerken wij deze realiteit.

C

Dat zag je ook in de persconferenties van de regering. De wisselende metaforen en hyperbolen. Het virus platslaan, weghameren, uitstampen..de golf breken..

M

Het is moeilijk om een collectief aansprekend en passend  beeld te vinden.   De kern was altijd  actief, mobiliserend ; dat zag je ook weerspiegeld in de oorlogsstaal.

C

En er was wij, er was verbinding. En nu ? Nu is het meer zwart-wit, polariserend, wij –zij…wij die het virus serieus nemen en zij, die dat niet doen…voor of tegen vaccinatie…. waar blijft trouwens de verbale vaccinatie…???!!!!

M

De  coronavaccins zijn er, maar we hebben ook nog wel even te gaan in deze ultramarathon, terwijl we moe zijn.  Misschien is het dus een idee om parallel hieraan de psychologische ‘afweer’op te hogen, juist met de R-en  in de maand.

C

Bedoel je misschien zoiets als  probiotica ?

M

Ja. De vaccins hebben we al: hoop, troost, geruststelling,  moed, liefde, saamhorigheid, geborgenheid, vertrouwen…Wereldwijd getest en ze werken al eeuwenlang. Als je op zoek gaat vind je nog veel meer vaccins. Het mooie is: ieder mens draagt deze al bij zich.  De een heeft wat meer van het ene, de ander van het andere.

C

En hoe vertaal je dit ? Welke woorden, welke zinnetjes gebruik je dan ?  Het is wat het is ? Ceremonie protocollaire ?

M

Er is geen vaste taal. Woorden zijn in principe leeg .  Ze gaan werken, net als  het coronavirus,  in de aanhechting, bij de invulling van inhoud en betekenis ; sleuteltjes, die  slotjes vinden en openen. De vaccin-woorden zijn de sleuteltjes . Bij een echte invulling, in een jij-ik- wij context,  is de wordende , heilzame werking het grootste. Het deelt en vermenigvuldigt zich daarna meestal vanzelf. En ja, er is ook een non-verbale mutatie. En ja, het werkt  ook op afstand of  beter gezegd: juist bij afstand. Op weg, onderweg naar een nieuw perspectief….