Wat als het rustiger wordt… (Nienke van der Veer)

De dalende trend in ziekenhuisopnames en IC-bedden lijkt door te zetten. Het gevaar is niet geweken, maar ‘over de top heen’. Misschien voel je ook de opluchting, bijna lijfelijk, bij het zien van de dalende grafieken. Want al zoveel weken staat de boog gespannen.., met de inzet van zovelen.

Er is veel geschreven en gesproken over de enorme veerkracht bij zorgverleners tijdens de COVID-19 crisis. Terecht! Wat een flexibiliteit is gevraagd van het personeel. Een tijdelijke organisatie opgetuigd in het ziekenhuis, samenwerking met nieuwe collega’s, de zorg voor zeer zieke patiënten met een nog weinig bekend ziektebeeld, de overlijdens, het omgaan met de familie van patiënten. Gevoelens van kracht en saamhorigheid als het lukt om het samen als team te doen. Over afdelingen en disciplines heen merken we dat wij elkaar nodig hebben. Een mooie ervaring van afhankelijkheid, juist voor ons die doorgaans gewend (of gehecht) zijn aan onze autonomie. Velen ervaren ook extra onzekerheid in deze tijd, zoals of je ‘het goede’ doet voor de patiënt, hoe lang besluiten over een ingezette verandering blijven duren, of over je eigen kwetsbaarheid of van je naasten.

Waarschijnlijk bemerken de meesten van ons in dit voorjaar van 2020 meer emotionele schommelingen dan we gewend zijn. Dit terwijl onze gebruikelijke ‘coping’ (hoe we omgaan met problemen en gebeurtenissen) door de corona-maatregelen beperkter zijn. Denk aan familie en vrienden bezoeken, sporten of uitgaan.

De titel van deze column, ‘En wat als het rustiger wordt’, zal dan ook bij velen positieve verwachtingen oproepen. Je voorziet de balans te hervinden na de lange spanningsboog van hoge inzet en doorgaan op adrenaline.  Of, dat het weer “normaler” wordt en je weer meer op je routine kan terugvallen en vertrouwen. Gelukkig gaat het ook meestal zo na een periode van stress of zware belasting, dat je het eerdere evenwicht in je leven geleidelijk weer terug krijgt, met steun van je omgeving.

Mocht het niet zo zijn, schrik er dan niet van. Het kan gebeuren dat je je ‘uit je doen’ voelt juíst als je minder alert, verantwoordelijk of ‘in charge’ hoeft te zijn. We kennen het bijvoorbeeld uit de medische psychologie: sommige patiënten krijgen na dat intensieve behandelingen achter de rug zijn, last van psychische klachten als prikkelbaarheid en somberheid. Dit kunnen we dan vaak herkennen als normale verwerkingsreacties die als het ware uitgesteld zijn.  Ook bij ons als personeel kan dat gebeuren. We kennen allemaal het begrip ‘de automatische piloot’ wel: tijdelijk gevoelens wat op een zijspoor zetten om het vol te houden. En mensen verschillen in hoe ze met stress omgaan. De één heeft zich de afgelopen periode wellicht regelmatig geuit in gesprekken thuis of of het werk, de ander is introverter of heeft bijv. sport of muziek als uitlaatklep voor gevoelens. Er is niet één beste manier…, ook niet wanneer verwerken zou moeten plaatsvinden.

Nienke van der Veer, klinisch psycholoog bij St Antonius Ziekenhuis Utrecht/Nieuwegein, bestuurslid LVMP

Voor meer informatie of ondersteuning: https://www.lvmp.nl/peer-support/

Poster: Stress signalen & wat te doen? (bron: St. Antonius Ziekenhuis)