• LinkedIn
  • Twitter
  • Mijn LVMP
  • 0Winkelwagen
LVMP - Landelijke Vereniging Medische Psychologie
  • Actueel
  • Medische Psychologie
  • Kwaliteit
  • Ledenbelangen
  • Themadossiers
  • Over LVMP
  • Contact
  • Word lid
  • Zoek
  • Menu Menu
U bevindt zich hier: Home1 / Archief nieuwsberichten2 / Entitlement (‘recht hebben op’ of ‘toe-eigenen’)

Entitlement (‘recht hebben op’ of ‘toe-eigenen’)

6 november 2020

Filosoof Schopenhauer (1788-1860) schreef al dat de mens wordt gedreven door de behoefte de eigen verlangens te bevredigen, maar dat we hier geen rechten aan kunnen ontlenen. En precies hier gaat het geregeld mis.

We waren gewend om te leven in een tijd van maakbaarheid, privileges en luxe. Door COVID-19 zien we ons geconfronteerd met restricties en de reacties daarop. In de aanloop van de uitzichtloosheid van de lock-down van deze tweede golf, waren we getuige van #ikdoenietmeermee en uitspraken als “ze pakken alles van ons af“. Dit zijn illustraties van het recht dat men is gaan ontlenen aan bevredigende (alledaagse) gewoonten. Zonder dit gedrag toe te willen schrijven aan persoonlijkheidsvraagstukken, vind ik de Engelse term ‘Entitlement‘ hierbij erg treffend. Als we al enige tijd een gewoonte hebben ontwikkeld raken we daar toch aan gehecht en denken we daar rechten aan te kunnen ontlenen. Sommige gewoontes bieden ons plezier en zijn niet schadelijk voor onszelf of risicovol voor anderen. Sommige gewoonten zijn dat helaas wel, maar worden door ons voortgezet omdat we er (nog) mee wegkomen.

Een medische diagnose is dan vaak het moment dat een gedragsverandering afdwingt, doordat je je bewust wordt van de wederkerigheid van de relatie die je met je lichaam hebt. Het is alsof de illusie van onkwetsbaarheid wordt doorgeprikt. We hebben ons lijf immers niet alleen ter beschikking om te gebruiken en van te genieten, maar we moeten er ook goed voor zorgen.
Als we ons bewust worden van de tijdelijkheid van ons bestaan, kunnen we gemotiveerd raken om de grootste opgaven (zoals reeksen chemokuren, bestralingen en/of jarenlange hormoonbehandelingen bij kanker) vol te houden. Andere voorbeelden zijn gezonder moeten eten en meer bewegen om zo het overgewicht te verminderen dat een oorzakelijke en in stand houdende rol speelt (bij diabetes mellitus of cardiovasculaire aandoeningen). Of het advies te stoppen met roken (bij een longaandoening) of alcohol (bij leveraandoeningen) of dagelijks medicatie moeten gaan gebruiken. Voor veel patiënten is de medische diagnose de ‘wake up call’ om leefstijladviezen op gaan te volgen en beter voor hun lichaam te gaan zorgen.
Een deel blijkt hiertoe ondanks het fysieke lijden onvoldoende gemotiveerd. Vaak spelen de rechten die men zich onbewust is gaan ontlenen aan gewoontevorming hierbij een belangrijke rol. Het lukt deze groep patiënten niet om een wederkerige relatie met hun lichaam aan te gaan; de acceptatie stagneert, gedragsverandering blijft uit. De patiënt is teleurgesteld in zijn of haar lichaam of voelt zich zelfs door het lichaam in de steek gelaten. Het lichaam wordt een vijand, die niet vertrouwd kan worden.

Het wordt nog iets ingewikkelder als het ongezonde gedrag niet dat van de patiënt zelf, maar dat van naasten betreft. Wat als de partner nog rookt of ouders gewend zijn (ongezonde) afhaalmaaltijden voor te schotelen en zelf niet te sporten? Wat doen zij met adviezen als gezond koken, met elkaar meer bewegen of stoppen met roken, vanwege de (fysieke) kwetsbaarheid van hun dierbare? De motivatie voor verandering wordt van brandstof voorzien door de betekenis van de relatie. Voor wie doe ik dit?
Het wordt pas echt ingewikkeld als we gevraagd worden iets te laten omdat anderen er mogelijk last van kunnen ondervinden. Als die ander op afstand staat of als we weinig waarde hechten aan die relatie, dan delft de motivatie om rekening te houden met die ander het onderspit tegen de eigen behoeften en verlangens. Een eventuele innerlijke spanning die we ervaren omtrent dit dilemma praten we goed vanuit de rechten die we denken te ontlenen aan gewoontevorming en een onderschatting van het gevaar van risicogedrag. Het beeld van de ander voor wie men dit doet ontbreekt.
We zien op straat en in de spreekkamer hoe chronische stress vanwege een frustrerende situatie (uitblijven van behoeftebevrediging) zonder perspectief kan leiden tot korte lontjes (en agressie naar zorgmedewerkers) of tot een uitvergroting van de naar binnen gerichte woede (met een toename van psychische klachten).
In de samenleving lijkt chronische stress de ‘bubbel’ waarin we leven te versterken. Men koestert de relaties waarin men zich herkent en houdt het onbekende op afstand. Dit kan leiden tot subgroep-vorming, polarisatie, verzuiling en ‘demonisering’ .
De ander wordt de vijand in plaats van een mogelijke bondgenoot.

Of het nu de relatie met je lichaam, een naaste of willekeurige anderen betreft. Je zult het er mee moeten doen. Of beter gezegd: als we over de grenzen van ons eigen blikveld heen durven kijken, zijn er kansen op een gezamenlijk beter leven. Voorwaarde is dat we de rechten die we ontlenen aan gewoontevorming los durven laten en oog leren hebben voor wat ons lichaam of die ander nodig heeft.
Leren kalmeren, helpen de aandacht te verleggen en nieuwsgierigheid stimuleren wil in de spreekkamer nog wel eens helpen. Bij ruziënde partnerstellen is dan de standaardvraag: “hoe hebben jullie elkaar eigenlijk leren kennen?” Prompt verandert dan de sfeer. De ander, die eerder achter het behang geplakt moest worden, is ook weer even degene op wie men verliefd is geworden.

Jürgen Knobel, klinisch psycholoog bij OLVG
secretaris LVMP en sectie PAZ van het NIP

  

Deel deze pagina
  • Delen op Facebook
  • Delen op Twitter
  • Delen op WhatsApp
  • Delen op LinkedIn
  • Delen via e-mail
https://www.lvmp.nl/wp-content/uploads/2020/11/love-4702693_1280.jpg 853 1280 Guus Dekkers https://www.lvmp.nl/wp-content/uploads/2021/07/lvmp-1.png Guus Dekkers2020-11-06 20:32:322021-10-30 23:42:29Entitlement (‘recht hebben op’ of ‘toe-eigenen’)

Inloggen

Wachtwoord vergeten? Login
  • Voorzittersoverleg LVMP

    14 februari 2023

    Jaarlijks overleg voor alle voorzitters van werkgroepen- en commissies van de LVMP.

  • Bekijk agenda

    Intellectuele eigendomsrechten

    Onze website bevat onderdelen waarop intellectuele eigendomsrechten van de LVMP en van derden rusten.

    Zo zijn artikelen, teksten, foto’s en de overige grafische vormgeving van onze website auteursrechtelijk beschermd.

    Het is niet toegestaan om deze documenten zonder bronvermelding te verspreiden of te wijzigen.

    KVK

    Kamer van Koophandel nummer (KVK):  40482843

    Privacyverklaring

    De LVMP vindt de privacy van leden en bezoekers van de website belangrijk en gaat met grote zorgvuldigheid om met persoonsgegevens.

    Hier kunt u meer informatie vinden over hoe wij dat doen.

    Websites met richtlijnen

    • CBO richtlijnen
    • GGZ Richtlijnen
    • Richtlijnendatabase

    Relevante websites

    • Handige vragenlijsten
    • Nationaal Programma Kankerbestrijding
    • Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie
    • Netwerk onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten
    • Scholingsagenda fgzp
    • NIP
    © 2023 Landelijke Vereniging Medische Psychologie.
    • Privacyverklaring
    • Mijn LVMP
    • Contact
    Scroll naar bovenzijde

    Wij gebruiken cookies uitsluitend om uw gebruiksgemak te vergroten en om het gebruik van de website te analyseren zoals omschreven in onze Privacyverklaring.

    OK

    Cookie en privacy instellingen



    Hoe wij cookies gebruiken

    We kunnen vragen om cookies op uw apparaat te plaatsen. We gebruiken cookies om ons te laten weten wanneer u onze websites bezoekt, hoe u met ons omgaat, om uw gebruikerservaring te verrijken en om uw relatie met onze website aan te passen.

    Klik op de verschillende rubrieken voor meer informatie. U kunt ook enkele van uw voorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van sommige soorten cookies van invloed kan zijn op uw ervaring op onze websites en de services die we kunnen bieden.

    Essentiële Website Cookies

    Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om u diensten aan te bieden die beschikbaar zijn via onze website en om sommige functies ervan te gebruiken.

    Because these cookies are strictly necessary to deliver the website, refusing them will have impact how our site functions. You always can block or delete cookies by changing your browser settings and force blocking all cookies on this website. But this will always prompt you to accept/refuse cookies when revisiting our site.

    We respecteren volledig als u cookies wilt weigeren, maar om te voorkomen dat we u telkens opnieuw vragen vriendelijk toe te staan om een cookie daarvoor op te slaan. U bent altijd vrij om u af te melden of voor andere cookies om een betere ervaring te krijgen. Als u cookies weigert, zullen we alle ingestelde cookies in ons domein verwijderen.

    We bieden u een lijst met opgeslagen cookies op uw computer in ons domein, zodat u kunt controleren wat we hebben opgeslagen. Om veiligheidsredenen kunnen we geen cookies van andere domeinen tonen of wijzigen. U kunt deze controleren in de beveiligingsinstellingen van uw browser.

    Overige externe diensten

    We gebruiken ook verschillende externe services zoals Google Webfonts, Google Maps en externe videoproviders. Aangezien deze providers persoonlijke gegevens zoals uw IP-adres kunnen verzamelen, kunt u ze hier blokkeren. Houd er rekening mee dat dit de functionaliteit en het uiterlijk van onze site aanzienlijk kan verminderen. Wijzigingen zijn pas effectief zodra u de pagina herlaadt

    Google Webfont Instellingen:

    Google Maps Instellingen:

    Google reCaptcha instellingen:

    Vimeo en Youtube video's insluiten:

    Privacy Beleid

    U kunt meer lezen over onze cookies en privacy-instellingen op onze Privacybeleid-pagina.

    Privacyverklaring
    Accept settingsHide notification only